De l’Intelligence 

Umumi Fikirler ve Taviz-i Basit 

Malumdur ki isimler ikiye ayrılır: Esma-yı hassa, Esma-yı cinsiye. Birincileri: “Sezar, Tuilleri, Kromvel” [Sezar, Tuillerie, Cromwell] gibi yalnız bir şebaha ait, ikincileri: “Müselles, ağaç, renk” gibi eşbah-ı müteaddideye şamildir, denilerek bunlar birbirlerinden pek güzel tefrik edilmektedirler. İsm-i cinsler her hafıza-i beşeriyede daha müteaddit ve daha müsteamildir; her lisanda bunlardan otuz kırk bin kadar bulunarak lügati bunlar teşkil ederler. Ondan başka ehemmiyetleri de diğerlerinden ziyadedir: bunlar vasıtasıyladır ki tasniflerimizi, hükümlerimizi, muhakemelerimizi tesis eder, ham ve mahrum irtibat-ı tecrübeden muntazam ve tam bir ilme geçeriz. Bunları dikkatle mütalaa edelim. İsm-i cinslerin tabiat-ı hakikiye ve hizmet-i sahihalarını sarf ve nahiv veya mantık müntesibini sıfatıyla değil ilm-i ahval-i ruh   nokta-i nazarından bulup tayin etmek, netayici namütenahi bir hakikat-i asliye ve mühimmeyi elde etmektir.

(…)