Macaristan hükûmetinin Avrupa’da tesisinden şimdiye kadar 1000 sene geçmiş ve bu sene bininci sene-i devriye münasebetiyle Macaristan’ın makar hükûmeti olan Budapeşte şehrinde bir sergi tertip ve küşat mukarrer bulunmuştur.

Bu sergide tarihe ait devire suret-i mahsusada ehemmiyet verilmiş ve Macaristan’ın bin senelik devr-i tarihiyesi burada asarıyla gösterilerek enzar-ı temaşada tecessüm ettirilmek ve bu edvarın mücessem levhaları vücuda getirilmek istenilmiştir. Ya bin seneden evveli? (…)

Acaba Macarların vatan-ı aslilerinde bu kavmin devr-i iptidaisine ait nişaneler ve asar-ı kadimesinden bakiyeler bulmak mümkün değil midir? Memleketlerini terk eden Macarlar Macaristan’a yani Karpat dağlarıyla Tuna ve Peyça sularıyla muhat cesim yaylaya kadar gelip iskân edinceye değin nerelerden geçtiler, geçtikleri yerde tarihi bir iz bırakmadılar mı?

İşte buralarını bir dereceye kadar tetkik etmeye Macaristan küberasından Kont Öjen Zeyçi [Count Széchenyi] teşebbüs etmiştir. (…)