Almanya – Rusya

Tarife Muharebesi

Avrupa’yı baştan başa istila eden maraz-ı himaye devletler için nihayetsiz bir vesile-i münazaa teşkil eylemektedir. Fransa, Almanya gibi siyaseten ve iktisaden kuvvetli memleketlerden İspanya, Portekiz gibi her iki cihetçe de zayıf, bi-mecal memleketlere kadar her millet bu müthiş hastalığın pençe-i tahribinde, tıpkı bir verem musabı gibi ezilmekte ve her gün kuvvet-i hayatiyesinden birkaç zerre kaybetmektedir. Verem mikroplarına galip gelecek kadar metin tabiatlar mevcut olması bu bi-rahm marazı beşeriyetin en gaddar düşmanlarından addetmemize mani olamaz.

Almanya’nın, Amerika’nın hayret-bahş terakkiyat-ı iktisadiyesini usul-i himayeye atfetmek, Rusya’da himaye mesleği takip edebilmeye başladığı vakit görülen asar-ı faaliyeti bu usulün netayic-i hasenesinden addeylemek müteverrimlerde meşhut olan eser-i hayat ve şetareti hastalığın bir tesir-i şifa-averi gibi telakki eylemek kadar yanlış olur.

Klondik [Klondike] Madenleri

Bilinemez “altın”ın insanlar üzerinde ne sihir-amiz bir tesir-i şedidi vardır ki ta ezmine-i ibtidaiyeden bugüne gelinceye kadar “altın” denilince insanların çeşm-i hayalisi önünde bir serab-ı nevvar-ı saadet açılmış, altın nerede görülürse oraya şitab olunmuştur! Bunda azıcık tereddüt ediliyorsa da altın madenleri keşfedilen yerlere bakmalıdır. Bir gün evvel halî, metruk olan dağlar, ovalar yarın cihanın her tarafından koşup gelmiş binlerce kimselerle doluyor, birkaç sene içinde koskoca bir şehir peyda oluyor. İşte Amerika’da Klondik [Klondike] dahilinde Davson [Dawson] şehri böyle bir harika-i icat ile meydana gelmiştir.

(…)

-29 Mart 1317-