Balzak [Honore de Balzac]

6

Felsefesi

Bir fikr-i mümtazın alameti aksam-ı muhtelife beynlerindeki ahenk-i tenasüp ve vahdeti piş-i im’ana alarak serd-i mülahazat edebilmedir. Bu yoldaki görüşler hakikat-i hâlde insanın en esaslı kısmıdır. Mevahib-i saire ancak bu mevhibe-i asliyeyi ihzar ve izhara hizmet ederler. Bu bulunmazsa ötekiler mutavassıt bir halde kalır. İşte bir felsefe olmadığı taktirde bir âlim bir rençberden, bir sanatkâr bir şubedebazdan başka bir şey olamaz. İşte bundan dolayı Amper [André Marie Ampère] hikmet-i tabiiyede, Jofrö Vasnetiler [Isidore Geoffroy Saint-Hilaire] ilm-i hayvanatta, giz ve tarihte bir mevkı-i bâlâ ihraz ediyorlar. Güzellik, Balzak’ın romancılıktaki mevkı-i bülendinin sebebi de budur.

(…)

Hitam