Şems – Şemste hava-yı nesimi – Bu hava meslek-i şemsîyi muhittir – Şemsin derece-i harareti hakkında faraziyat – Şemsin lekeleri – 1893 ve 1896’da müşahedat – Alaim-i cevviye ve şemsin lekeleriyle münasebeti – Fırtınalar ve tebeddülat-ı hava – Ziya-yı şemsle elvanın neşvünema-yı nebatata tesiri – Kamil Flamaryon’un [Camille Flammarion] tecrübesi.

İnsan feyz-i hayatı şems yüzünden görmekte olduğunu pek iyi fark ettiğinden envai nebatat ve hayvanatı tetkike koyulmadan, hatta kendini anlamadan evvel nazar-ı ferasetini semaya atfetmiş ve şemsin, kamerin, nücumun mahiyet ve hareketini anlamaya çalışmıştır. Bunun için ilm-i heyetin esası sair ilimlerden evvel vazedilmiştir. (…)