Fenn-i cerrahinin terakkiyatı – Cerrahinin terakkisine mübtal-i hiss-i edviyenin tesiri – Mübtal-ı hiss-i mevadın ellinci sene-i devriyesi – Muzadd-ı taaffün usulü – Taharetin cerrahlıkta manası ve ehemmiyeti – Hıfz-ı sıhhat-ı umumiye – Muzadd-ı taaffün ve katil-i tufeylat olan maddeler – Emrazdan tevakkinin çareleri – Amerikalıların “hıfz-ı sıhhat” vapurları – Yeni tahlisiye vapurları – Havanın temeyyu ve tasallübü – Yapma kediler.

Fünunun terakkiyat-ı hazırasını layıkıyla takdir edemeyenler bile fenn-i cerrahinin son yirmi otuz sene içinde ne derece terakki etmiş olduğunu fark edebilirler. Bu terakkiyi tasdik de ederler. Malumdur ki tababette mikrop nazariyesinin ehemmiyeti takdir edildikten sonra hayli terakkiyat görülmüş ve birçok emrazın esbabı anlaşılmıştır fakat tedavi ve teşfiye nokta-i nazarından fenn-i cerrahi kadar tababet bu nazariyeden istifade edememiştir.

(…)

Kırk elli sene evvel bir ameliye-i cerrahiye icra olunacağı zaman hastanın evca ve ıstırabata tahammül edip edemeyeceği uzun uzadıya hesap edilir ve kendisini tutanlar ne kadar kuvvetli olursa olsun hasta can acısıyla biraz kımıldandığı takdirde hunriz neşterin ucu haddinden biraz ileriye kaçmasıyla zuhura gelecek tehlikeden korkulurdu.

(…)

Ameliyat icrası için hasta eter, kloroform ve emsali mevad-ı kimyeviye ile uyutuluyor. Bunlar asab-ı hissiye üzerine tesir ediyor. Hissiyatı muattal kılıyor. Hasta bir nev ıstırap duymuyor.

(…)

[İmza: Diran Çırakyan]