Dekart [René Descartes] ve Augüst Kont [Auguste Comte] – “İflas-ı ulum ve fünun” – Tahsil-i ulum ve fünun ve fezail-i ahlakiye – Ulum ve fünun-ı hazıra  ile fezail-i beşeriye arasında münasebat – On on beş senede mükemmelen tahsil-i ilm kabildir – Birkaç asırda iktisab-ı fezail-i ahlakiye gayr-ı mümkündür – Deniz havası – Tedavi bi’l-bahr – Bahrî hastaneler – Deniz tutması – Belin ortasında bir düğümlü kuşak – Mide üstünde yastık.

Dekart’ın, Augüst Kont’un meydana çıkardıkları bir mesele-i fenniye yahut mesele-i ahlakiye henüz hal ve fasl edilmemiştir. Bunun ispatı geçenlerde Fransa encümen-i danişine: “Ulum ve fünunun suret-i muntazamada tahsili insanları başka bir gayrete, başka bir himmete ihtiyaç bırakmaksızın vasıl-ı mertebe-i kemal edip edemeyeceği” hakkında mufassal bir layihanın takdim edilmiş olmasıdır.