Terk-i silah – Zaman-ı hazırada esliha – Küçük ve büyük çapta tüfekler – Madagaskar, Çitral ve Sudan seferleri – Ahali-i mahalliyede cesaret, küçük çapta tüfeklerde adem-i kudret – Yedi milimetrelik tüfekler ve çocuk oyuncakları – Tüfekler ve iki nokta-i nazar-ı kuvve-i muhribe, muhafaza-i hayat – Gelecek muharebatta en münasip tüfekler – Buna bir karar vermek için bir konferans akdi – Teslihat-ı cedide.

Bugün erbab-ı fikri işgal eden bir mesele-i mühimme var ki o da “terk-i silah”tır. Umum insanlar arasında harp ve cidalin kalkması bir gaye-i emel-i beşer olduğuna göre bu emelin husulüne doğru umumen bir hatve atılmak ve teslihat ve tedarikât-ı harbiyeye nihayet verilmek için Rusya hariciye nezareti tarafından bütün hükûmetlerin istişare ve müzakereye davet edilmesiyle bu mesele tekrar meydana çıkarılmıştır.

Avrupa’da bir müddetten beri “hazır ol cenge eğer ister isen sulh ü salah” desturu bütün hükûmetlerin hatt-ı hareketini tanzim etmekteydi. Hatta bugün her tarafta terk-i silahtan bahsolunduğu bir sırada yine bu sözler bir büyük zatın lisanından sadır olmuştur.

(…)

Fenn-i harpçe piyade tüfekleri vesait-i harbiye-i hazıra içinde en ziyade nazar-ı dikkat ve ehemmiyete alınmaya değer… Senelerce icra olunan tecrübelerden sonra hükûmetler küçük çapta tüfekleri, orta ve büyük çapta tüfeklere tercih etmişlerdir. Fransızların ellerinde bulunan löbel [lebel] tüfeği sekiz milimetre çapında olduğu gibi İngilizler bir sene evvel Hindistan seferinde 7,7 milimetrelik küçük tüfeklerin iştialini tercih etmişlerdir.

(…)