Kuva-yı tabiiyeden istifade – Gelecek asırlarda kuvve-i mahreke – Kuva-yı tabiiyenin terakkiyat-ı sınaiyeye tesiri – Ümit ve icraat – Tatlıcı dükkânları – Niçin kışın çok tatlı yerler? – Şekerin kuvve-i gıdaiyesi – Şekerin idare-i bedende tesirat ve fevaidi.

Erbab-ı feni işgal eden mesail-i mühimmeden ve terakkiyat-ı sınaiye ve medeniyeden bir devr-i cedit küşat edecek muvaffakiyat-ı beşeriyeden biri de kuva-yı tabiiyeden ciddi bir surette istifade etmek ve bu kuvvetleri yed-i zapt ve teshire alıp nasıl istenilirse öyle kullanmak yani her türlü ihtiyacata hadim kılmaktır. Hatta beş on asır sonra medeniyetin terakkisi ne dereceye vasıl olacağını ve insanların ne gibi tahavvülat ve tekemmülat göstereceğini farz ve tahmin etmek kaydına düşenler bile bu edvar-ı atiyede beşeriyetin istihsal-i vesait-i medeniyeye ancak kuva-yı tabiiyeyi teshir ederek bunlardan istifade etmek suretiyle muvaffak olabileceğini iddiaya kadar varıyorlar.

(…)

Kuva-yı tabiiye denilen nelerdir? Rüzgârlar, sular, rüzgârların şiddetli hübubu, fırtınalar bazen öyle tahribata sebebiyet veriyor ve bu tahribat öyle ani oluyor ki bunlara karşı mukabele ve müdafaadan beşeriyet katiyen aciz bulunuyor. Bu harikulade kuvvetten insanlar niçin istifade etmesinler? Dalgaların şiddeti, nehirlerin sürat-i cereyanı, tahte’z-zemin suların şiddet-i feveranı önüne geçmek mümkün olamayan kuvvetlerdir.
(…)