(…)

Fakat terbiye ve tahsil hakkında beyan-ı mütalaat eden ve tetkikatta bulunan zevatın teslim ve tasdik ettiği üzere mekatib-i idadiye ve aliyeye esas, mekatib-i iptidaiye olup etfal-i millet tarik-i tahsile panihade olduğu yani mektebe başladığı günden itibaren ne derecede bir intizam içinde bulunur ve hüsn-i terbiye ve ahlakına ne kadar dikkat ve itina olunursa bir memlekette terbiye-i umumiye-i medeniyenin o derecede mükemmel olup derecat-ı idadiye ve aliye tahsilinin dahi o mertebe ve saat bulacağı bedihiyattandır.

(…)

(…)

Macaristan bininci sene-i devriyesini bin senelik hayat-ı millîyesinin şan ve şerefiyle muvafık olarak şaşaalı şenliklerle istikbal ediyor; bu şenliklerle izhar-ı şadımani ve meserret etmek arzu eyliyor. (…)

Macaristan’ın bininci sene-i devriyesinden ve Macar milletinin bin senelik terakkiyat-ı fenniye ve sanayiye ve medeniyesinin bir nişanesi olmak üzere tertip olunan meşher-i millîden bahsederken bin sene evvele irca-ı nazar etmek, şu on asır içinde Macaristan’ın geçirmiş olduğu tebeddülat ve tahavvülatı şöyle bir gözden geçirmek lazım geliyor. (…)

Macaristan bir takım tahavvülat-ı siyasiyeye uğramakla beraber marifet ve medeniyette ileri gitmekten hali kalmamış, ve nihayet bugünkü bulunduğu noktaya vasıl olmuştur.

Bugün siyasi alemde Avusturya ve Macaristan birlikte yad olunmakta ise de Avusturya ile Macaristan esasen ayrı ayrı iki hükûmet ve her ikisi serbesti-i mukabele sahibi olup ancak hükûmeteyn bir reisin idaresinde ve münhasında müctemidir. Avusturya imparatoru Fransuva Josef hazretleri [Franz Joseph] 1867 senesi haziranın beşinci günü Budapeşte’de Macaristan krallığı tacını giyerek bu suretle Avusturya imparatoru ve Macaristan kralı namıyla yad olunmuş ve siyasiyat aleminde iki hükûmet müttehid görülmüştür. (…)