Almanya – Rusya

Tarife Muharebesi

Avrupa’yı baştan başa istila eden maraz-ı himaye devletler için nihayetsiz bir vesile-i münazaa teşkil eylemektedir. Fransa, Almanya gibi siyaseten ve iktisaden kuvvetli memleketlerden İspanya, Portekiz gibi her iki cihetçe de zayıf, bi-mecal memleketlere kadar her millet bu müthiş hastalığın pençe-i tahribinde, tıpkı bir verem musabı gibi ezilmekte ve her gün kuvvet-i hayatiyesinden birkaç zerre kaybetmektedir. Verem mikroplarına galip gelecek kadar metin tabiatlar mevcut olması bu bi-rahm marazı beşeriyetin en gaddar düşmanlarından addetmemize mani olamaz.

Almanya’nın, Amerika’nın hayret-bahş terakkiyat-ı iktisadiyesini usul-i himayeye atfetmek, Rusya’da himaye mesleği takip edebilmeye başladığı vakit görülen asar-ı faaliyeti bu usulün netayic-i hasenesinden addeylemek müteverrimlerde meşhut olan eser-i hayat ve şetareti hastalığın bir tesir-i şifa-averi gibi telakki eylemek kadar yanlış olur.