-3-

Harp Taraftarlarına Cevap

Harbin dehşetli bir musibet teşkil eylediği, medeniyete karşı büyük bir mukavemet demek olduğu, ezmine-i vahşiyenin bir yadigârından ibaret bulunduğu geçen iki makalede izah edilmiştir. Birçok kişiler bu fikirde olduğu gibi birtakımları da bunun aleyhinde idare-i efkâr ediyorlar. Bazıları ise harbin bir musibet olduğunu teslim etmekle beraber bunun zaruri bulunduğunu, sulh-ı müebbedin bir hülya, bir rüya olduğunu söylüyorlar. Dünyadan muharebenin kaldırılması kabil olup olamayacağını ileride göreceğiz. Biz bu makalede muharebe taraftarlarının mütalaatına bakalım.

Harp taraftarlarının delaili şunlardan ibarettir:

İnsanlarda muhabbet-i vataniye hissini besleyecek, tevsi edecek bir şey varsa o da ancak muharebedir. Bir milletin hayatı ordugâhlarda, kışlalarda içtima eder. Yalnız oralarda bir fikir için, vatan için feda-yı nefs hissi öğrenilir. Muharebeye hazırlanmak cesaret ve gına-yı nefs sahibi olmak için yegâne vasıtadır. Bir memleket efradı hayatlarını, servetlerini vatan fikrine fedadan istinkâf ettikleri gün her türlü fezayih ve rezail yol alır.

(…)

İşte muharebe taraftarlarının delaili hülaseten bunlardan ibarettir. Şimdi tetkik edelim:

Evvela vatan fikri mutlaka askere ihtiyaç gösterir mi?.. Hayır, vatan fikrinin fikr-i askerîye merbut olduğunu iddia etmek sahih değildir. Eğer vatan fikri tecavüz ve zabt-i memalikten ibaret ise -askersiz tecavüz kabil olamayacağı cihetle- bunun askerliğe merbut bulunduğu şüphesizdir.

(…)

Huzzak-ı etibba-yı Osmaniye’den Doktor izzetlü Besim Ömer Beyefendi tarafından tertip ve matbaamız marifetiyle tab edilmekte olan “Nevsal-i Afiyet” derdest-i neşrdir. “Nevsal-i Afiyet” memalik-i Osmaniye’ye mahsus mükemmel bir rehber-i sıhhat ve tababet oluyor. Takriben üç yüz sahifeyi ve yüzü mütecaviz mükemmel resimleri muhtevi bulunacaktır. Münderecatı hakkında bir fikir vermek için deriz ki: Eser 1315 senesinin mükemmel bir takvimiyle başlıyor; Dersaadet’te mevcut bilcümle emakin-i sıhhiye ve tıbbiye-i Osmaniye’nin resimleriyle planlarını, tarihçe-i teessüslerini, hidemat-ı cariyelerini; kezalik Dersaadet’te mevcut emakin-i sıhhiye-i ecnebiyeden meşhur olanlardan resimleriyle tariflerini, etibba-yı hazıka-i Osmaniye’nin kâffesinin [yüz adede yakındır] birer tasvirleri ile hülasaten tercüme-i hâllerini, cihet-i ihtisaslarını, mahall-i muayene ve müdavatlarını ihtiva ediyor.

“Nevsal-i Afiyet”in kısm-ı âzamı temsil olundu. Bu mühim eserin tabına ve resimlerinin nefasetine pek ziyade itina ediliyor. Ümit eyleriz ki ehemmiyet-i mündericatıyla mütenasip bir tarz-ı mükemmeliyette olarak vücuda gelir.

Kitabın zaman-ı neşri ayrıca ilan kılınacak ise de taşradan arzu edenler için bir suhulet olmak üzere şimdiden sipariş kaydediyoruz. İdarehanemize on kuruşluk pul irsal eden zevata Nevsal-i Afiyet’in neşrini müteakip bir nüsha takdim kılınacaktır.

Matbaamıza “Nevsal-i Servet-i Fünûn” sipariş eden zevata -mezkûr nevsalin bu sene neşrolunmamış olmasından dolayı- “Nevsal-i Afiyet” nüshalarından takdim olunacaktır.