8

Gustav Flober [Gustave Flaubert] ve Asarı

-3-

Nazariyat-ı Edebiye ve Felsefiyesi

-Mabad-

Natüralizm enadan müstakil bir hakikat-i müdellele arzu eder. Flober ve peyrevanının gayr-i şahsi oldukları söylenince bundan onların tamamen eserlerinden tecrid-i nefs ettikleri, sanat, tabiat ve insanlar hakkındaki efkâr-ı zatiyelerini katiyen aradan çıkardıkları anlaşılmamalıdır. Maksat bu muharrirlerin müşahedat ve tefahhusat-ı vakıalarında kendilerini mevzubahis ettikleri, eşhas-ı vakayii kendilerine göre sevk ve idare ederek kimini takbih, kimini takdir etmek gibi şeylerden tevakki ettiklerini, hasılı her adımda fenne takarrüp emelinde bulunduklarını anlatmaktır.

(…)

-4-

Dühat-ı Edep

Natüralist romancıları temyiz eden evsaftan biri de romanın maruf olan çerçevesini kırarak onu tevsi etmeleridir. Eserlerinde müeyyed entrikadan, eşhas-ı vakayii neticede evlendirmek yahut öldürmek için binlerce vukuat-ı garibe arasında gezdirmekten kurtulmak istiyorlar; her yerde sürüklenen adi hikâye usulünü kabul etmiyorlar; romanın o şekline etfal ve nisvanın bir eğlencesi nazarıyla bakıyorlar. Onların taharri ettikleri şey sahaif-i tetebbudur; ehemmiyet ve liyakati tasviratın sıhhatinde, vesaikin yeniliğinde buluyorlar.

(…)