Balzak [Honoré de Balzac]

4

İcat Ettiği Âlem 

“Mudhike-i Beşer”in [La Comédie Humaine] mukaddimesinde Balzak insanın tarih-i tabiiyesini yazmak  maksadında olduğunu haber verir. Kendisinin liyakat ve kabiliyeti maksadıyla hem-ahenkti. Tersim ettiği simaların o neve dâhil, o hututa malik olmaları işte bundan ileri gelmiştir. Anasına bak, kızını al. Bir sanatkârın icat ve ihtira hususunda takip ettiği tarz malum olursa ne icat edeceği evvelden tahmin edebilir. 

Ulum-ı tabiiye mütevaggılı nazarında insan müstakil, faik, kendi kendisine sahih ve salim, yalnız kendi sayıyla hakikat ve fazilete suuda kadar bir mecmua-i akl ve mantık değildir; belki diğerleri nevinden basit ve sade bir kuvvettir ki derecesi, takip ettiği istikamet tesadüf ve vukuâta tabidir. Ulum-ı tabiiye mütevaggılı insanı yalnız insan olması itibariyle, kendiliği için sever onun için, bu kuvvet hangi dereceye çıkarsa çıksın, nereye masraf olursa olsun onu sever o kuvvet yalnız icra-yı tesir etsin, ulum-ı tabiiye mütevaggılının memnun olması için bu kâfidir.      

(…)