Hayat-ı İlmiye, Edebiye ve İçtimaiye

Bilhassa fukara-yı ahalinin ispirtoyu ifrat ile kullanmakta olduklarını, bundan birçok hastalıklar, fenalıklar husule geldiğini ispat için sözü uzatmaya lüzum yok zannederiz. Çünkü şimdiye kadar pek çok makalat ile işret beliyesinin cemiyat-ı beşeriyede ne müthiş tahribat icra etmekte olduğu anlatıldı. Hatta tutulan istatistikler ispirto istimalinin günden güne tezayüt ettiğini de ispat ediyor. Bugün Fransa, Belçika, Felemenk, Almanya, İngiltere ve memalik-i müctemiada emraz-ı içtimaiyenin en müthişlerinden biri işrettir.

Bu hastalığa karşı birçok ilaçlar, çareler tavsiye edildi, birçokları ittihaz olundu. İşte biz bu çareleri tetkik etmek isteriz. Bunlar acaba muvafık mıdır, muvafık iseler ayyaşlık iptilasını izaleye kâfi gelebilecekler mi?

(…)

Meşahir-i iktisadiyundan Mösyö Pol Löroa Boliyö [Pierre Paul Leroy-Beaulieu] bu usulü iyice tetkik ederek menafi-i hazineyi değil bilakis zarar-ı hazineyi mucip olduktan maada halkın da aldanmasına alet olacağını ispat etmiştir. Bir kere, kaçakçılığın katiyen men edilebileceği, meyhanecilerin meşrubat-ı küuliyeyi hükûmetinden alıp kaçakçı tüccar ve fabrikacılardan almayacakları temin olunamaz. Diğer taraftan, bugün ispirto taktiri için o kadar küçük, mükemmel, istimali kolay aletler icat olunmuştur ki bunlarla herkes gizlice ispirto çekebilir.

(…)