Zola [Émile Zola] ile Burje [Paul Bourget] – Burje’nin Dreyfus [Alfred Dreyfus] mesele-i içtimaiyesindeki mevkii – Jül Lömetr’in [Jules Lemaître] Burje’ye dair mütaalatı – Tenkit – Akademi azasından Vukue’nin fikri – Moris Baras ve Dölafos’un Burje’ye ait mütalaarı – Tiyatro muharriri Moris Done – Son piyesinin hülasası – Larome’nin fikri.

Mösyö Eyögüyo geçende Figaro gazetesi muharrir-i siyasiyesi Jül Koranelli’nin Dreyfus faciasına dair yeni bir kitabından bahis ile diyordu ki: “Dreyfus mesele-i içtimaiyesi müşkül bir imtihan, dehşetli bir tecrübeydi. Bu tecrübe Fransızların bir kısmını büyülttüğü gibi bir kısmını da bütün beşeriyet önünde tezlil ederek kader ve haysiyetlerinin mahvına badi olmuştur.” İşte pek doğru bir söz. Lakin insan, bu sukut edenlerden bazıları için esbab-ı muhaffefe görmek istiyor; çünkü pek çoğunun ilim ve fazlından bütün cihan-ı medeniyet istifade etmiştir. Onları Pati dö Klam [Armand du Paty de Clam] gibi birer fail-i şeytanetkâr addetmeye kimse razı olmaz. İhtimal ki hata ediyorum, lakin fikir ve hissim tamamen bu merkezdedir. İşte bu hafta esmar-ı matbuatımızda mevzubahis edilecek olan edib-i şehir Pol Burje de o meselede ziya-yı hakikate karşı gözlerini yuman üdebadan biridir; heyhat!..

(…)