Fransız Şura-yı Hazırası 

1

Parnas Meslek-i Edebisi ve Sembolizm 

Diplomatlar Avrupa’yı istedikleri kadar ayrı ayrı hükûmetlere tefrik etsinler; ilmin vatanı olmadığı gibi edebiyat da hudud-ı memalik denilen mevani-i suniyeyi dinlemeyerek bütün cemiyat-ı mütemeddineye peyda-yı şümul etmeye meyyal bulunuyor. Bugün münhasıran bir Fransız edebiyatı, bir Alman edebiyatı, bir İngiliz edebiyatı, bir Rus, bir İskandinav, bir İtalyan edebiyatı bulunamaz. Çünkü her memleket halkı bir Sedd-i Çin dahilinde, bütün insanlardan ayrı yaşamıyor. Fransa’da yaşayan bir şair Viyana’da da, İstokholm’de de, Petersburg’ta da aynı takdirle biliniyor ve okunuyor. Alman edebiyatının bir İngiliz şairine, bir İskandinav facia-nüvisinin bir Fransız romancısına ne dereceye kadar medyun-ı sünuhat olduğu araştırılıyor. Vakıa hususi edebiyatların, millî edebiyatların beşerî bir edebiyat-ı umumiye hâline geçebilmesi henüz yakın bir zaman için takdir olunabilecek şeylerden değildir. Lakin şu muhakkak ki tekâmül-i umumi-i edebiyat milel-i mütemeddineyi hep bu uhuvvet-i fikriye tarikine sevk ediyor. 

Biz de bu seyl-i tekâmülden hariçte olmadığımız görülmektedir. Bunun için hiç değilse Avrupa edebiyatlarından birini bihakkın bilmek, o vasıta ile edebiyat âlemindeki tecelliyat-i nevini takip etmek, bu cereyan-ı sanatın içinde bulunmak elzemdir, bir şart-ı hayattır.