-9-

Alman Tarihnüvisi Meşhur Nibor [Barthold Georg Niebuhr]

-1-

Almanya tarih-i teşekkülü tetebbu edilirse müverrihlerin bu muazzam oyunda ifa ettikleri mühim vazife kemal-i hayretle görülür. Mevaiz-i mütevaliyeleriyle mensup oldukları kavmin terbiye-i fikriyesine çalışarak 1866 ve 1870 muzafferiyatını kabilülicra bir hale koyan onlardır. Muktesid-i şümullerin pek doğru olarak söylediği vechile müverrihlerinin muaveneti olmasaydı Almanya şekl-i hâzırını asla iktisap edemezdi. Lord Akton’a [John Dalberg-Acton] göre Alman müverrihlerinin hizmeti, tarihi hayat-ı kavmiye ile bir irtibat-ı daimide bulundurarak ona Fransa’dan maada hiçbir yerde mevcut olmayan bir tesiri bahşetmiş olmalarıdır. Almanlar bu bapta müverrihlerine ne derece minnettar olduklarını kemal-i şükranla her münasebet düştükçe söylerler.

(…)

-9-

Mesele-i tedrisat – Buhran-ı umumi – Mekatib-i idadiye müdürleri – Tedris ve terbiye – Mekatibin gayr-i şahsiyeti ve suret-i inşaları – Tedrisatta rekabet – Fransa maarif nazırı Mösyö Leig’in [Georges Leygues] layiha-i kanuniyesi – Serbesti-i tedris – Gazete sütunlarında mübahasat-ı şedide – Bazı esatize-i kalemin mütalaatı – Fransa akademisi azaları – Mösyö Aynar’ın raporu – Seyekıl [Le Siècle] gazetesinin bu baptaki mülahazatı – Bizim mekatib-i idadiye programları – Hüsn-i hat, kitabet, hesap, usul defteri, Fransızca – Usul-ı tedristeki nekayıs – Terbiye-i fikriyenin tesiri.

“Esmar-ı matbuat” ser-levhalı makalatımızın ilk numarasında Fransa umur-ı siyasiye-i dâhiliyesine ait mesailden “tedrisat” üzerine bazı mütalaat münderiç idi; şimdi o bahsi biraz tafsil etmek istiyorum.