13

Şimdiki Prusya’nın Suret-i Teşekkülü [*]

[*] La formation de la Prusse contemporaine, par Godefroy Cavaignac.

1807 senesinden 1813 senesine kadar Prusya’da vücuda gelen tahavvülat Almanya’da bütün bir edebiyat tevlit etmiş, kütüphaneler doldurmuştur. 1806 ve 1807’de bu memleketin düçar olduğu darbe pek ağırdı; bunu müteakiben orada vukua getirilen ıslahat şayan-ı hayret bir derecede vasi ve metindir. Muharebeden mütevellit olan buhran devresinde şimdiki Prusya’nın menabini, kuvvet ve kudretinin esrarını müverrihîn pek ziyade tetkik ettiler.

(…)

Ve ahiren Mösyö Herman Hufer [Hermann Hüffer] ezmine-i ahirenin bütün mesalih ve vakayi-i azimesini deraguş ile her biri hakkında en nafiz, en doğru malumatı vermeye muvaffak oldu. Müellif bu eserinde itidal-i tenkidiyle, zarafet-i fikriyesiyle, üslub-ı ifadesinin sadeliğiyle büyük takdirlere mazhar olmuştur. Bu kitapların hiçbiri Fransız lisanına yahut elsine-i saireye mütercem değildir.

(…)

Servet-i Fünûn’a ilk an-ı intişarından beri derç olunan büyük tablolardan intihap edilerek vücuda getirilen bu külliyat-ı nefis muharrir-i edibimiz Tevfik Fikret Bey tarafından mahsusen nazmedilen neşaid-i latife ile müzeyyen olarak tab ve neşredilmiştir.

Resimler esasen pek mükemmel ve müntehab-ı elvan-ı bediadan olduğu hâlde Fikret Bey’in şiirleriyle bir kat daha kesb-i revnak ettiğinden heyet-i mecmuasında meşhut olan letafet panoramamıza büyük bir kıymet temin etmektedir. Bununla beraber iki kuruş raddesinde cüzi bir bedel ile idarehanemizde tevzi ediyoruz. Panoramamızı bilcümle nefais-perestana tavsiye eyleriz; taşra için 100 paradır.