-Mai Lisan-

Bu hafta Avrupa postasıyla gazetemiz namına gelen evrak ve resail arasında Mösyö Leon Bolak’ın [Léon Bollack] “Mai Lisan” unvanlı küçük kitabı elsine-i umumiye meraklıları için şayan-ı nazardır.

Malum olduğu üzere beyne’l-akvam münasebat-ı ticariye, siyasiye ve ilmiyenin tevessü ve teyidi bir lisan-ı umumi icat ve istimalini günden güne şiddetlenen bir ihtiyaç hâline getiriyor. Fransızcanın hemen her memlekette birçok aşinaları bulunması bu ihtiyacın bir eseridir. Mamafih Fransızcanın da bir lisan-ı umumi olmak için lazım gelen evsafı haiz olmadığı uzun uzun tetkikata hacet kalmaksızın anlaşılır. Her lisan birtakım kavait ve şevaz ile yabancılar için tahsil ve tefehhümünü takyit ve iskal etmiştir. Bu kuyud Fransız lisanında da mevcuttur. Kavaidinin mazbutiyeti, kelimatının aheng-i insicamı, bahusus malik olduğu asar-ı edebiye ve ilmiyenin kesret ve nefaseti Fransızcaya pek çok taraftar ve hahişkâr temin etmekle beraber onu bir lisan-ı umumi yapamamıştır. Fransızca olsa olsa bir lisan-ı medenidir; cihan-ı medeniyetin bütün şuun-ı fikriye ve sınaiyesini, bütün ahval ve eşkâl-i içtimaiyesini nakil ve işaaya vesatatı sayesinde o cihanın maruf bir tercümanı olmuştur. Diğer lisanlardan her birinin… İngilizcenin, Almancanın, İtalyancanın birer meziyet-i ihtisasiyesi olduğu hâlde Fransızca tekmil o meziyetleri camidir; bununla beraber bir lisan-ı umumi değildir, yalnız öyle bir lisanın fıkdanı Fransızcaya onun mevki ve ehemmiyetini bahşetmektedir.

(…)

Müellifi: Pol Burje [Paul Bourget]

Mütercimi: Ahmed İhsan [Tokgöz]

[409 numaralı nüshadan beri mabad]