8

-Geçen nüshadan mabad ve hitam-

Almanya’nın terakkiyat-ı ticariye ve sınaiyesi – İngiliz konsosloslarının raporları – Almanların esbab-ı refahiyeti – İmparatorluk, teşkilat-ı askeriye, usul-i himaye – Sulh ve serbesti-i mübadele – Terbiyenin tesiri – Fennin temin ettiği menafi – Ticaret mektepleri – elsine-i ecnebiye – Seyyar ticaret memurları – Almanların münasebat-ı ticariyedeki tarz-ı hareketleri – Mister Coe Çembırleyn [Joseph Chamberlain] – Hayat-ı siyasiyesi – Nutukları – Tabiatı.

İki sene sonra makam-ı iktidara geçen Lord Solisberi [Robert Gascoyne-Cecil, 3. Salisbury Markisi] Çembırleyn’e müstamerat nezaretini teklif etmiş ve Çembırleyn bu hizmeti maal-memnuniye kabul eylemiştir. Eski radikalin şimdi “Tory = muhafazakâr” fırkasına intisabındaki esbabı taharri edecek değiliz; maksadımız Çembırleyn’in efkâr-ı siyasiyesinde yekdiğerini vely eden safahat-ı tekâmülünü göstermektir. Çembırleyn hâl ve zamana göre dün perestiş ettiklerini bugün ezmek arzu eden kimselerdendir; 1885’te Birmingım’da [Birmingham] Fransa ile memleketinin ittifakına fevkalade ehemmiyet verdiğini, iki hükûmet-i muazzama beyninde saadet ve selamet-i umumiye için daima sulh ve müsalemetin caygir olması lazım geleceğini söyleyen Mister Coe’nin şu son zamanlarda Fransa’ya karşı kullandığı lisan mukayese ve muhakeme edilir ise aradaki fark-ı azime hayret etmemek mümkün olmaz.

(…)

-İstanbul: 28 Nisan 1316-