Edebiyat ve tenkitte “şahşiyet” ve “gayri “şahsiyet”  mesele-i mühimmesi – Ferdinan Brunetiyer [Ferdinand Brunetière] ile Anatol Frans’ın [Anatole France] bir mübahasesi – Bazı filozofların bu baptaki mütalaatı – Edebiyat-ı cedidenin şimdiki mesleği.

Bu hafta sizinle edebiyat-ı cedidemize dair biraz görüşmek istiyorum; korkmayınız, masadım ne tasfiye-i lisan ne terkib-i hataiyatı ne de zevk-i millî mevzularını tazelemektir; asar-ı münteşire-i edebiyemizin hâl-i hazırı itibariyle başlıca mesalik-i edebiyeden hangisine tatbik olunabileceği hakkında ufak ve naçiz bir mütalaada bulunmak arzu-yı samimisindeyim. Fakat fikrimi anlatabilmek için evvel emirde Fransa meşahir-i münekkidininden Ferdinan Brunetiyer ile Anatol Frans arasında edebiyat ve tenkidin şahsi = subjectif veya gayr-i şahsi = objectif olması hâlinde hangisinin daha çok mahazir veya menafii mucip olacağına dair cereyan eden bir mubahese-i mühimmeyi hülasaten nakledeceğim.

(…)