-1-
Muharebelerin Esbabı
-1-
Muharebelerin Esbabı
Beşeriyetin en iptidai zamanlardan zamanımıza gelinceye kadar müzmin bir musibet hâlinde her an zebun-ı kahrı kaldığı bir felaket varsa o da harptir. Muharebelerin, mukatelelerin insaniyet için açtığı yaralar birçok mütefekkirlerin, sulh ve müsalemet muhiblerinin nazar-ı teessüfünü celp ediyordu. Bu felaketlerin vukuunu men etmek maksadıyla son zamanlarda birtakım cemiyat-ı sulhiye teşkil olundu. Ve en nihayet cihan-ı medeniyetin her köşesinde neşvünemaya başlayan bu efkâr-ı insaniyet-perverane Rusya devletinin hükümdarında bir makes bularak bütün düvel-i mütemeddine murahhasları Lahey Sulh Konferansında içtima eyledi.
Sulh konferansı teşebbüsatında muvaffak olacak mıdır? Bütün bütün terk-i teslihat gibi maatteessüf zamanımız için henüz bir hülya-yı vahi addedilen tasavvurat konferansın daire-i müzakeratından hariç tutulmuş olduğu hâlde bile tahdid edilen nukat-ı muayyene hakkında itilaf tam hasıl olabilmesi meşkûktur. Biz burada konferansın her zamanki içtimalarından matbuata akseden şuunu yazmayacağız. Yevmî gazetelerimiz, Avrupa gazetelerinden pek çoğunda görülmeyen bir kesret-i tafsilat ile bu teferruattan bahsediyorlar. Bizce asıl matlup olan şey neticedir. Bu kadar gürültülerle toplanan konferanstan insaniyet için ne fayda hasıl oldu, hukuk-ı düvel için ne gibi fevaid takarrür etti, ati için ne gibi ümitlere meydan açıldı? Buralarını göstermek isteriz.
(…)
Huzzak-ı etibba-yı Osmaniye’den Doktor izzetlü Besim Ömer Beyefendi tarafından tertip ve matbaamız marifetiyle tab edilmekte olan “Nevsal-i Afiyet” derdest-i neşirdir. “Nevsal-i Afiyet” memalik-i Osmaniye’ye mahsus mükemmel bir rehber-i sıhhat ve tababet oluyor. Takriben üç yüz sahifeyi ve yüzü mütecaviz mükemmel resimleri muhtevi bulunacaktır. Münderecatı hakkında bir fikir vermek için deriz ki: Eser 1315 senesinin mükemmel bir takvimiyle başlıyor. Dersaadet’te mevcut bilcümle emakin-i sıhhiye ve tıbbiye-i Osmaniye’nin resimleriyle planlarını, tarihçe-i teessüslerini, hidemat-ı cariyelerini; kezalik Dersaadet’te mevcut emakin-i sıhhiye-i ecnebiyeden meşhur olanlardan resimleriyle tariflerini, etibba-yı hazıka-i Osmaniye’nin kâffesinin [yüz adede yakındır] birer tasvirleri ile hülasaten tercüme-i hâllerini, cihet-i ihtisaslarını, mahall-i muayene ve müdavatlarını ihtiva ediyor.
“Nevsal-i Marifet” fazla olarak meşahir-i etibba-yı Osmaniye’den bir hayli zevatın cihet-i ihtisaslarına göre tahrir ettikleri gayet mühim makalelerle müzeyyen bulunuyor ki yalnız bunların zikri eserin ehemmiyet-i fevkaladesini tarif için kâfidir.
“Nevsal-i Marifet”e gayet latif bazı menakıb-ı tıbbiye ve hikâyat-ı mudhike-i sıhhiye de ilave kılınmış olduğundan mübahis-i ciddiye arasında bunlarla kesb-i neşat olunacak, kezalik muhtelif yerlerine kayıt ve işaret edilen vesaya-yı sıhhiye erbab-ı mütalaaya büyük bir istifade-i tıbbiye temin eyleyecektir.
“Nevsal-i Afiyet”in kısm-ı azamı temsil olundu. Bu mühim eserin tabına ve resimlerinin nefasetine pek ziyade itina ediliyor. Ümit eyleriz ki ehemmiyet-i mündericatıyla mütenasip bir tarz-ı mükemmeliyette olarak vücuda gelecektir.
Kitabın zaman-ı neşri ayrıca ilan kılınacak ise de taşradan arzu edenler için bir suhulet olmak üzere şimdiden sipariş kaydediyoruz. İdarehanemize on kuruşluk pul irsal eden zevata “Nevsal-i Afiyet”in neşrini müteakip bir nüsha takdim kılınacaktır.
Matbaamıza “Nevsal-i Servet-i Fünûn” sipariş eden zevata -mezkûr nevsalin bu sene neşrolunmamış olmasından dolayı- “Nevsal-i Afiyet” nüshalarından takdim olunacaktır.