Elvan hakkında tetkikat – Sahne-i tabiat – Tabiatın elvan-ı dil-firibi – Renklerin hissiyat-ı beşeriyeye tesiri – Tesir-i maddi ve manevi – Bila-tetkik itiraz –  İtiraza cevap – Ressamlara nasihat – Yaz geliyor – Sokakların tozu çoğalıyor – İstanbul’un çamuru ve tozu – Hindistan’da veba – Farelerden mi şikâyet, maymunlardan mı?

Musahabeye bir renk vermek için değil belki hikmet-i tabiiye erbabının yeniden yeniye ortaya birtakım tetkikat koyduklarını gördüğümüz için renkten bahsetmeye mecbur oluyoruz.

Fakat yalnız fen ve marifet vadisinde değil, şu son zamanlarda havza-i edebiyatta da bahis olunuyor. Bu bahis hala devam ediyor. İşitmiyor değiliz. Bazı ihtisasat-ı beşeriyeye bir renk vermek, hayal gibi ümit gibi ihtisasat-ı beşeriyenin en renginlerini tasvir eden üdebanın elvandan istiare etmesini, bu latif hislere bir renk vermesini hoş bulmayanlar var. Hatta bunu edebiyat-ı cedide diye beğenmedikleri, beğenmedikleri cihetleri de tayine muktedir olmadıkları bu cereyan-ı tabiiye, bu ahenk-i terakkiye set çekemedikleri halde yine itirazlara fasıla vermiyorlar. (…)