-14-

Sanat ve Şiirin İstikbali

1

Keşfiyat-ı fenniyenin şiir-i kâinatı izale edeceğini iddia eden hükema Avrupa’da yok değildir. Bizde de ara sıra buna benzer bazı laflar görülüyor fakat bunlar ya asar-ı garbiyede şöyle bir tesadüf olunur bahislerin yalan yanlış tekrarından yahut bütün bütün bi-esas mütalaat-ı indiyeden ibaret olduğu cihetle ret ve cerhleri için uğraşmaya hacet görmeyeceğiz.

Şimdiye kadar “Hikmet-i Bedayi” makalelerinde asar-ı sanatın ne suretle vücut bulduğu, sanatın ne demek olduğu, asar-ı sanatın takdir-i kıymeti için nasıl bir mikyasa müracaat edileceği -Avrupa hükemasının en makbul eserlerine istinat edilerek- mümkün mertebe izah olunmuştu. Şimdi bu malumatı ikmal için sanatın ve bilhassa şiirin istikbaline dair bazı tafsilat vermek zaruri bulunuyor. Filhakika ulum ve fünun az bir zaman sonra şiir ve sanatı mahvedecek ise artık bunlarla uğraşmaya ne lüzum kalır?

Henüz otuz dört yaşındayken vefatıyla âlem-i şiir ve hikmeti müteessir eden, Fransız hükema-yı edebiyesinden Jan Mari Guyo [Jean-Marie Guyau] bu noktayı güzelce tetkik ederek sanatın istikbali olmadığı iddiasında ısrar eden muterizini bihakkın ilzam etmiştir. Mebahis-i atiyeyi mumaileyhin eserinden iktibas edeceğiz:

Şiir ile sanatın yavaş yavaş ortadan kalkacağını iddia edenler ilm-i menafiü’l-azaya, tarihe ve ilm-i ahval-i ruha istinaden serd-i mütalaat ediyorlar. Şimdi bunları birer birer tetkik edelim.

(…)