[262. nüshadan mabad]

Documents littéraires isimli muteber eserinde Viktor Ügo [Victor Hugo]’ya hasrettiği bapta “ben demiyorum ki Natüralizm ebediyen baki kalacaktır. Fakat hiç olmazsa fenne daha yakın olduğu için binası hakikat üzerine kurulmuş bulunduğu için Hayaliyununki kadar çürük temelli değildir.” demiş. Ve hakikatperverliğini bu suretle de izhar etmiştir.

Bütün Avrupa’da değilse bile Londra’da ve –aralarında hususi bazı nüanslar olmak şartıyla- Paris’te, Almanya’da yeni İdealizm meslek-i edebisi baş göstermekte olan diğer meslek-i edebiler meyanında en ziyade göze çarpmakta ehemmiyetini izhar etmektedir. Yarın ihtimal ki o da kuvvetini sarf eder de bir müddet dinlenerek gençleşmiş olan Natüralizme meydanı terk eder. Hakikat şudur ki edebiyatın ve fikirlerin terakkisinde dahi tekamül muntazam bir raks ile vuku buluyor. Edebiyatın bu vechile iki nokta arasında raks etmesi müstakil bir şey değildir. Fakat tamamen fennin ve felsefenin raksına tabidir.  (…)

Musavver Millî Hikâye

Recaizade Mahmut Ekrem

[258. numaradan beri mabad]